Media.Az xüsusi rejimli xəstəxanalarda işləyən ağ xalatlı qəhrəmanlar haqqında yazmağa davam edir. Onlardan biri aprelin 15-dən 30-dək koronavirus infeksiyası olan pasiyentlərə xəstəliyi məğlub etməyə kömək edən neyrocərrah İsmayıl Qarayevdir.

- Həkim, şöbənizdə xəstə çox idi?

- İşlədiyim müddətdə bizdə 20 xəstə müalicə alırdı. Adətən, yoluxmuş şəxs xəstəxanaya gətirilir və vəziyyətindən asılı olaraq palataya, yaxud reanimasiya şöbəsinə təyin olunur. Yalnız ağır xəstələr reanimasiyaya yerləşdirilirlər. Xoşbəxtlikdən, xəstələrimizin əksəriyyətinin vəziyyəti sabit idi.

- Yoluxmuşlar hansı görünən simptomlarla gətirilirdi?

- Bilirsiniz, ilk baxışdan onlarda həyəcan, gözlərində qorxu hiss olunur. Demək olar ki, bütün xəstələrdə nəfəs darlığı müşahidə edilir. Müayinədən sonra taxikardiya və qanda oksigenin saturasiyasında (doymasında) azalma aşkar edilirdi.

Qeyd edək ki, COVİD-19 koronavirusunun tez-tez müşahidə olunan simptomları arasında qızdırma, halsızlıq və quru öskürək olur. Eyni zamanda, bəzi yoluxmuş insanlar əzələ və oynaq ağrısı, burun tıxanıqlığı, burunaxma, boğaz ağrısı və ishal ilə qarşılaşa bilərlər.

- Simptomsuz xəstələrin sayı çoxdurmu?

- Onlar çoxluq təşkil edirdilər. Simptomsuz xəstələrin müalicəsi yüngül, bəzən hətta görünməz formada baş verir. İlk günlərdə infeksiya daşıyıcılarının bəzilərində temperaturun az yüksəlməsi, ishal müşahidə olunur.

- Bu gün risk qrupuna kimlər daxildir?

- Xəstələri yaşlarına görə ayırmazdım. Bu xəstəlik immun sistemi zəif olan insanlara daha çox təsir edir. Bizim şöbədə yaşı 60-dan yuxarı yalnız bir nəfər var idi. Yerdə qalanların hamısı orta yaşlı insanlar idi (30 yaşdan 50 yaşa qədər). Məlum olduğu kimi, koronavirus infeksiyası xroniki xəstəlikləri aktivləşdirir, bununla da müalicə prosesini və xəstənin vəziyyətini ağırlaşdırır. Məsələn, virus diabetdən əziyyət çəkənlər üçün təhlükəlidir.

- Belə çıxır ki, insana immuniteti gücləndirmək lazımdır. Bu gün profilaktik məqsədlər üçün zəncəfil, C vitamini və sarımsaq tövsiyə olunur...

- Bu məhsulların koronavirusdan müdafiə etdikləri heç bir təsdiqini tapmayıb. Bəli, toxunulmazlığı qorumaq üçün onlar meyvə və tərəvəz ilə birlikdə istehlak edilə bilər, lakin normal miqdarda olmaq şərtilə. Məsələn, sarımsağın immun sistemə müsbət təsiri var, amma bu, o demək deyil ki, ondan gündə yarım kiloqram istifadə etmək olar. Bu, mədəyə mənfi təsir göstərə bilər, problem yaradar. Normanı bilmək və həddi aşmamaq lazımdır.

- Sosial şəbəkələrdə koronavirusun beyinə nüfuz edib sinir sisteminin fəaliyyətini poza biləcəyi barədə çox sayda məqalələr var. Bu, nə dərəcədə doğrudur?

- Bu da hələ təsdiqlənməyib. COVID-19-un tamamilə yeni, əvvəllər araşdırılmamış virus olduğunu anlamaq lazımdır. Bu səbəbdən, yayımlanan bütün məlumatlar dəqiq deyil. Söhbət koronavirusun insan orqanizminə mümkün təsirlərindən gedir. Məsələ burasındadır ki, sətəlcəm zamanı qanda oksigenin saturasiyası azala bilər. Beləliklə, xəstələrdə hipoksiya (orqanizmin toxumalarında oksigenlə təchizatın və ya onun mənimsənilməsinin pozulması) inkişaf etməyə başlayır. Bədənin bütün orqanları və toxumaları, ən başlıcası da beyin oksigen çatışmazlığına həssasdır. Müvafiq olaraq, hipoksiya beynin zədələnməsinə səbəb ola bilər.